Alkol, madde ve kumar bağımlılığı sadece sorunu yaşayan kişiye değil, ailesine, çevresine ve tüm topluma zarar veren bir beyin hastalığıdır. Hangi ruhsal, sosyal veya çevresel etkilerle kullanıma başlamış olursa olsun, bağımlılık geliştiği zaman bu artık bir beyin hastalığı olmaktadır. Bağımlılık geliştiği zaman çeşitli sağlık sorunları, işlevsellikte bozulma, sorumluluklarını yerine getirmede yetersizlik, çalışma ve okul hayatında güçlükler, ekonomik kayıplar, yasal sorunlar ortaya çıkabilmekte ve özellikle aile için yıkıcı bir etkisi olmaktadır.

Bağımlılık bir yaşam tarzıdır. Sadece alkol veya madde kullanmak, kumar oynamakla sınırlı değildir. Tüm yaşam bu alışkanlığın çevresinde şekillenmektedir. Alkol/madde kullanan veya kumar oynayan kişilerle arkadaşlık kurulmakta, diğer arkadaşlardan giderek uzaklaşılmaktadır. Uyku/uyanıklık düzeni bozulmakta, düzensiz bir yaşam hakim olmaktadır.

Bağımlı alkol/madde kullanımının veya kumar oynamanın zararları ile yüzleştiğinde bırakmaya karar verebilir. Bir bağımlının tedaviye başvurması için ilk basamak, alkol/madde veya kumarın zararlarını fark etmesi ve bu konuda bir değişim yapması gerektiğini düşünmesidir. Bırakma kararını ancak bağımlı verirse başarılı olabilir. Kendi bırakmayı düşünmezken, annesi, babası, eşi, kardeşi bırakması gerektiğini düşünse dahi olumlu bir sonuç sağlamayacaktır.

Tedaviye yönelmede ikinci aşama bağımlının bağımlı olduğu alkolü, maddeyi veya kumarı bırakabileceğine inanmasıdır. Bu sadece bağımlılar için geçerli bir durum değildir. Bir şeyi yapabileceğimize inanırsak, bunu mümkün kılarız. Alkol, madde veya kumar bağımlılığının da tedavi edilebilir bir hastalık olduğu bilinci ile yaklaşmak, bağımlının değişim yönünde adım atmasını destekleyecektir.

Tedavi önce alkol veya maddenin vücuttan temizlenmesi ile başlamaktadır. Alkol/maddenin kullanılmaması ile ortaya çıkan yoksunluk belirtilerinin tedavisinde ilaç kullanımı önceliklidir. Arınma tedavisi, kullanılan maddenin cinsine göre değişmekle birlikte bir- iki hafta içinde tamamlanmaktadır.

Arınma tedavisi tamamlandığında, tedavi bitmiş olmaz, ayıklığın inşası henüz başlamaktadır. Sadece alkol, madde kullanmamak veya kumar oynamamak tedavi olmak değildir. Tedavi, temiz bir yaşamın inşa edilmesi ile mümkün olmaktadır. Temiz bir yaşam dediğimiz zaman, bağımlılığa eşlik eden yaşam tarzı, alışkanlıklar da değişmelidir. Örneğin uyku/uyanıklık saatleri düzene girmeli, sorumluluklar yerine getirilmeli, sözler tutulmalı, dürüst olunmalıdır. Alkol, madde veya kumarı çağrıştıran arkadaşlar, mekanlar ve durumlardan uzaklaşma çok önemlidir. Yaşamak, birçok duyguyu hissetmek demektir. Üzüntü, sıkıntı, hayal kırıklığı, sevinç, mutluluk gibi duygular doğal olarak alkol, madde, kumar bıraktıktan sonra da hissedilecektir. Bağımlılık tedavisinde özellikle olumsuz duygular alkol, madde kullanımı veya kumar oynama arzusunu depreştirebilir. Bu duygularla başa çıkmayı öğrenmek de tedavinin bir parçasıdır.

Bağımlılık tedavisinde ayıklığı sürdürme oldukça yüksektir. Kişinin tedavi olma, alkol, madde veya kumara veda etme arzu ve kararlılığı ve tedaviye uyumu başarı olasılığını artırmaktadır.

Tedavi en az iki yıl sürmelidir. Bu süre hem beyinde ayıklığa yeniden uyum sağlama hem de temiz bir yaşamı inşa etmek için ihtiyaç duyulan süredir. Tedavi süreci maratona benzetilebilir. Kolay bir parkur değildir. Bu süreçte kişi bazen sendeleyebilir, tökezleyebilir. Önemli olan tekrar ayağa kalkması ve temiz kalmayı sürdürme kararlılığı ile yoluna devam etmesidir